Xərçəng olmaq istəmirsinizsə, bu əşyalardan uzaq durun – XƏBƏRDARLIQ

Aparılan son elmi araşdırmalar gündəlik həyatda tez-tez istifadə etdiyimiz bəzi məhsulların uzunmüddətli perspektivdə xərçəng riski ilə əlaqəli ola biləcəyini gündəmə gətirib.

Az24.az xəbər verir ki, mütəxəssislər xüsusilə tərkibində kimyəvi maddələr olan məhsulların nəzarətsiz və davamlı istifadəsinin sağlamlıq üçün potensial təhlükələr yaratdığını bildirirlər.

Araşdırmalara görə, problem təkcə bu maddələrlə qısa müddətli təmas deyil, illərlə davam edən yüksək dozalı istifadədən qaynaqlanır.

Elm adamları əsasən aşağıdakı məhsullara xüsusi diqqət yetirir:

Plastik qablar və paketlər – Xüsusilə isti yeməklər üçün istifadə edilən plastiklərin tərkibindən qida məhsullarına keçə bilən maddələrin hüceyrə səviyyəsində dəyişikliklərə səbəb ola biləcəyi bildirilir.

Yapışmayan tavalar – Bu tip tavalar yüksək temperaturda istifadə edildikdə politetrafloroetilen (PTFE) və digər örtük materiallarından ayrılan zərərli qazlar havaya yayıla bilər. Alimlər bu qazların tənəffüs yolu ilə orqanizmə daxil olmasının uzunmüddətli təsirlərini araşdırırlar.

Kosmetik və şəxsi qulluq vasitələri – Dezodorantlar, kremlər, şampunlar və saç boyalarında olan bəzi kimyəvi komponentlərin uzun müddətli istifadəsi risk faktorları sırasında göstərilir.

Məişət təmizləyici vasitələr – Güclü kimyəvi tərkibli təmizləyicilərin tənəffüs yolu ilə orqanizmə daxil olması sağlamlığa mənfi təsir göstərə bilər.

Rəngli və ətirli şamlar – Yanma zamanı bəzi şamların toksik qoxular, eləcə də ultrafincə hissəciklər buraxdığı qeyd olunur. Bu hissəciklər ağciyərlərə daxil olaraq orqanizmdə iltihabi prosesləri gücləndirə bilər.

Qablaşdırılmış və ultra-emal olunmuş qidalar – Bu məhsullarda istifadə olunan konservantlar və dad gücləndiricilərin də uzunmüddətli təsirləri araşdırılır.

Mobil telefonlar və elektron cihazlar – Elektromaqnit radiasiyanın uzunmüddətli təsiri mövzusunda elmi araşdırmalar hələ də davam edir. Bəzi hesabatlarda yüksək intensivlikdə radiasiyanın hüceyrə səviyyəsində dəyişikliklər yarada biləcəyi ehtimalı irəli sürülür.

Emal olunmuş qidalar – Uzun müddət saxlanılan və ya yüksək temperaturda hazırlanan emal olunmuş qidaların tərkibində bəzi zərərli kimyəvi maddələrin yarana biləcəyi bildirilir.

Toxum yağları – Bu yağların yüksək istilikdə təkrar-təkrar istifadə edilməsi və ya uzun müddət uyğun olmayan şəraitdə saxlanması oksidləşməyə səbəb ola, nəticədə sağlamlıq üçün arzuolunmaz birləşmələr formalaşa bilər.

Araşdırmaçıların sözlərinə görə, bu məhsulların hamısı avtomatik olaraq xərçəngə səbəb olmur. Risk əsasən tez-tez, uzun illər və yüksək dozada istifadə zamanı arta bilər.

Buna görə də yüksək temperaturda metal və ya tökmə dəmir qabların istifadəsi, şamların az və yaxşı havalandırılan mühitdə yandırılması, elektron cihazlardan fasilələrlə istifadə, təbii və az emal olunmuş qidalara üstünlük verilməsi, plastik əvəzinə şüşə və ya metal qabların istifadəsi, yağların düzgün temperaturda və təzə halda istifadə olunması tövsiyə olunur.

Alimlər vurğulayırlar ki, xərçəng riski bir çox amillərin – genetika, həyat tərzi, qidalanma və ətraf mühitin – birgə təsiri nəticəsində formalaşır.

Dəniz