Delfinlərin ağıllı hesab edilməsinin 7 elmi səbəbi

Delfinlər Yer üzündəki ən ağıllı heyvanlardan biri kimi tanınır. Onların davranışları, ünsiyyət bacarıqları və problem həll etmə qabiliyyəti alimləri uzun illərdir təəccübləndirir. Son araşdırmalar delfinlərin beyin strukturu və sosial həyatının insanlarla bənzər səviyyədə mürəkkəb olduğunu göstərir. Aşağıda delfinlərin niyə “dünyanın ən ağıllı heyvanlarından biri” hesab edildiyini izah edən yeddi elmi əsas yer alır.

1. Böyük və inkişaf etmiş beyin quruluşu

Delfinlərin bədən ölçüsü ilə müqayisədə olduqca böyük beyinləri var. Onların beyin qırışıqlığı insan beyninə bənzəyir və bu, yüksək kognitiv funksiyaların mövcudluğunu göstərir. Beynin sosial davranış və emosiya ilə bağlı hissəsi xüsusilə inkişaf edib ki, bu da mürəkkəb ünsiyyət və davranış modellərini izah edir.

2. Mürəkkəb ünsiyyət sistemi

Delfinlər bir-biri ilə müxtəlif səslər, fitlər və kliklər vasitəsilə ünsiyyət qurur. Araşdırmalara görə, hər delfinin özünəməxsus “ad” kimi səslənən fit siqnalı var və digər delfinlər onu bu səs vasitəsilə tanıyır. Bu fenomen heyvanlar aləmində nadir rast gəlinən şüurlu identifikasiya formasıdır.

3. Sosial strukturlar və əməkdaşlıq bacarığı

Delfinlər sürü halında yaşayır və sosial münasibətləri olduqca mürəkkəbdir. Onlar bir-birinə kömək edir, yaralı sürü üzvlərini müdafiə edir və birlikdə ov planlaşdırırlar. Sosial strukturun bu səviyyədə inkişafı, insanların və primatların sosial həyatına bənzər bir model yaradır.

4. Problemlərin həlli və alət istifadəsi

Elmi müşahidələr göstərir ki, bəzi delfin növləri ov zamanı zədələnməmək üçün üzgəclərinə dəniz süngərləri bağlayır. Bu, alət istifadə edən nadir heyvan növlərindən biri olduqlarını sübut edir. Onlar həmçinin bilmədikləri situasiyalarda sürətli qərar verə bilir və problemləri sınaq-səhv yolu ilə çözürlər.

5. Güclü yaddaş və uzunmüddətli tanıma qabiliyyəti

Delfinlərin yaddaşı son dərəcə güclüdür. Onlar illər əvvəl gördükləri digər delfinlərin səslərini belə tanıya bilir. Bu xüsusiyyət insanlarla müqayisədə daha yüksək səviyyədə yaddaş mexanizminin olduğunu göstərir. Uzun müddət ayrılmış iki delfin yenidən görüşərkən bir-birini dərhal tanıya bilir.

6. Emosional zənginlik və özünüdərk

Son araşdırmalar delfinlərin güzgüdə özünü tanıma testindən keçə bildiyini göstərir. Bu test insan uşaqlarında yalnız müəyyən yaşdan sonra ortaya çıxır. Öz bədənini tanımaq şüurun inkişaf etmiş forması hesab edilir. Delfinlər həm də sevinmək, həyəcanlanmaq, kədərlənmək kimi emosional reaksiyalar göstərir.

7. Oyun davranışları və kreativlik

Delfinlər oyun oynayan, hətta özlərindən balıqçıları, gəmiləri və digər heyvanları ələ salan kreativ davranışlara sahibdir. Burulğanlı hava qabarcıqları yaratmaq, dalğalarda “sürmək”, müxtəlif obyektlərlə “futbol” oynamaq onların zehni enerjisinin yüksək və oyun ehtiyacının güclü olduğunu sübut edir. Oyun davranışı isə canlılarda intellektin ən mühüm göstəricilərindən biridir.

Delfinlər yalnız yüksək intellektə sahib heyvanlar deyil, həm də sosial, emosional və kognitiv baxımdan inkişaf etmiş canlılardır. Onların beyin quruluşu, ünsiyyət bacarıqları, əməkdaşlıq vərdişləri və problem həll etmə qabiliyyəti alimlərin diqqətini daim çəkir. Elmi araşdırmalar delfinlərin ağıllılığının hələ tam olaraq kəşf edilmədiyini, bu heyvanların insanlara bənzər şəkildə düşünmə mexanizmlərinə sahib ola biləcəyini göstərir.

Altay